Drieklanken en hun omkeringen
Wat zijn drieklanken?
Drieklanken zijn akkoorden die bestaan uit 3 noten: de tonica, terts en kwint van een ladder (bijvoorbeeld C-E-G):
​
​
​
​
​
Majeur en mineur drieklanken
We kunnen drieklanken indelen in majeur (grote) en mineur (kleine) drieklanken. Dit verschil wordt bepaald door de terts, de 3e noot van de ladder.
Een majeur akkoord heeft een grote terts (bijvoorbeeld C-E), een mineur akkoord heeft een kleine terts (bijvoorbeeld C-Eb):
​
​
​
​
​
Omkeringen
Een drieklank kan op 3 manieren voorkomen/genoteerd worden. Voor de voorbeelden wordt steeds een C majeur akkoord gebruikt.
​
De eerste is de grondligging.
In de grondligging is de tonica (C) de onderste noot, daarna de terts, daarna de kwint. Gewoon dezelfde volgorde als waarin ze in de toonladder voorkomen dus.
​
​
De tweede manier waarop een drieklank kan voorkomen is de sextligging. Deze mag je ook 1e omkering noemen.
In de 1e omkering ligt niet de tonica, maar de terts onderin. De volgorde waarin de noten genoteerd worden is dus: E-G-C.
De 1e omkering wordt sextligging genoemd omdat de afstand tussen de onderste en bovenste noot van het akkoord een sext is. (De terts benoemen we niet.)
​
​
De derde manier waarop een drieklank kan voorkomen is de kwart-sextligging. Deze mag je ook 2e omkering noemen.
In de 2e omkering is de kwint de onderste noot. De volgorde waarin de noten staan is dan:
G-C-E.
De 2e omkering wordt kwart-sextligging genoemd omdat de afstand tussen de onderste en middelste noot een kwart is, en de afstand tussen de onderste en de bovenste noot een sext.
​
​
Je mag gewoon de termen 1e en 2e omkering gebruiken, het is wel handig als je ook de andere benamingen kent omdat die ook vaak gebruikt worden.
​
Overmatige en verminderde drieklanken
Naast majeur en mineur drieklanken, waarbij de kwint rein is, kan een drieklank ook een overmatige of verminderde kwint hebben. We kunnen op die manier de volgende variaties krijgen:​
-
Grondtoon - kleine terts - verminderde kwint = verminderde drieklank​​
-
Grondtoon - verminderde terts - verminderde kwint = dubbelverminderde drieklank
-
Grondtoon - grote terts - verminderde kwint = hardverminderde drieklank
-
Grondtoon - grote terts - overmatige kwint = overmatige drieklank
​
Deze drieklanken klinken dissonant en onderscheiden zich daarmee van de 'gewone' majeur en mineur drieklanken, die consonant klinken.
Onderstaand alle soorten drieklanken schematisch weergegeven:
Download als PDF: